Tiểu Sử

Mãn Giác thiền sư 滿覺禪師 (1052-1096) tên thật là Lý Trường 李長, người đất Lũng Triền, hương An Cách, con viên Trung thư ngoại lang Lý Hoài Tố, là người ham học, thông hiểu cả Nho và Phật. Nhờ sớm nổi tiếng nên trước khi đi tu, ông đã được Lý Nhân Tông (1072-1128) tuyển vào cung và đặt tên cho là Hoài Tín. Sau khi đi tu, ông đi khắp mọi nơi tìm bạn. Đến đâu cũng có đông học trò, trở thành một nhân vật nổi tiếng trong thế hệ thứ tám dòng thiền Quan Bích.

Vua Lý Nhân Tông và hoàng hậu rất trọng đãi ông, cho làm một ngôi chùa ở bên cạnh cung Cảnh Hưng, mời ông đến ở, để tiện hỏi han về đạo Phật và bàn bạc việc nước. Vua còn phong ông làm Nhập nội đạo tràng.

Ông mất ngày 30 tháng Mười một năm Bính Tý, niên hiệu Hội Phong thứ năm (tức ngày 17 tháng Mười hai năm 1096); thọ 45 tuổi. Sau khi mất vua đặt hiệu cho là Mãn Giác. Tác phẩm còn lại một bài kệ.

告疾示眾
春去百花落，
春到百花開。
事逐眼前過，
老從頭上來。
莫謂春殘花落盡，
庭前昨夜一枝梅。

Cáo tật thị chúng
Xuân khứ bách hoa lạc,
Xuân đáo bách hoa khai.
Sự trục nhãn tiền quá,
Lão tùng đầu thượng lai.
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận,
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai.

Dịch nghĩa

Có bệnh bảo mọi người
Xuân đi, trăm hoa rụng,
Xuân đến, trăm hoa nở.
Việc đời theo nhau ruổi qua trước mắt,
Tuổi già hiện đến từ trên mái đầu.
Đừng cho rằng xuân tàn thì hoa rụng hết,
Đêm qua, một cành mai đã nở trước sân.

Dịch thơ

Xuân ruổi trăm hoa rụng
Xuân tới, trăm hoa cười
Trước mắt việc đi mãi
Trên đầu già đến rồi
Đừng bảo xuân tàn hoa rụng hết
Đêm qua, sân trước một nhành mai
(Ngô Tất Tố)

********
Xuân đi trăm hoa rụng
Xuân đến trăm hoa cười
Trước mắt việc đi mãi
Trên đầu già đến rồi
Chớ bảo Xuân tàn hoa rụng hết
Ðêm qua sân trước một cành mai.
(Thượng Quãng Độ)

********
Xuân đi trăm thứ hoa tàn,
Xuân về lại thấy rộn ràng muôn hoa.
Việc đời chớp mắt thoảng qua,
Thoáng thôi, tóc đã sương pha rối bời.
Chớ hiềm xuân cỗi hoa rơi,
Ðêm qua nở một cành mai trước thềm.
(Nguyễn Tấn Hưng)

********
Xuân đi trăm hoa rụng
Xuân đến trăm hoa cười
Việc đời qua trước mắt
Ðầu bạc tóc sương phơi
Ðừng bảo xuân tàn hoa tan tác
Ðêm qua sân trước nở cành mai
(Túc Mỡ)

********
Xuân đi trăm cánh hoa rơi
Xuân về trăm cánh hoa cười hương bay
Việc qua trước mắt ngày ngày
Mới hay già yếu nay mai thu tàn
Phải đâu xuân hết hoa tan
Ðêm qua sân trước nở cành hoa mai
(Túc Mỡ)